Mô hình IPTV và Internet TV đang chiếm thị phần ngày một lớn ở các nước có hạ tầng ADSL và cáp quang phát triển như Mỹ và châu Âu nhưng vẫn còn là khái niệm tương đối mới ở Việt Nam.
>Dịch vụ truyền hình tương tác đầu tiên ở Việt Nam

IPTV (Internet Protocol Television - truyền hình qua giao thức Internet) là phương thức phát các chương trình trên nền tảng và hạ tầng Internet. IPTV không khác với kiểu phát chương trình qua truyền hình cáp mà chỉ khác nhau về loại đường truyền và sử dụng bộ giải mã tín hiệu (set-top box) để truyền nội dung. Còn Internet TV được định nghĩa là truyền hình trực tuyến trong đó các chương trình được phát trên nền web.

Ảnh: TechWeb.

Tại châu Á, mô hình truyền hình trực tuyến bắt đầu phá vỡ thế độc quyền của các kênh truyền hình truyền thống. Trong năm 2008, thị trường này tại Trung Quốc đạt 36,3 triệu USD và giới phân tích ước đoán con số này sẽ tăng trưởng gấp 6 lần lên 201 triệu USD trong năm nay.

Ở Việt Nam, các kênh truyền hình cáp và analog chỉ có thể phủ sóng trong nước còn truyền hình kỹ thuật số qua vệ tinh (DTH) cần có khoản đầu tư lớn mới có thể phát triển ra thế giới. Do đó, lợi thế của IPTV và Internet TV là tận dụng hạ tầng mạng Internet sẵn có và khả năng kết nối toàn cầu. Người dùng còn có thể xem lại mọi chương trình họ thích mà không bị lệ thuộc vào thời gian phát sóng của Đài.

Một số kênh truyền hình trực tuyến đang tìm lối đi riêng khi mà những dịch vụ tiện ích của truyền hình truyền thống chưa đủ thỏa mãn nhu cầu của thời đại công nghệ số. Song song với sự phát triển về dịch vụ ADSL, nhà nước cũng đã có chính sách mở hơn, cho phép tư nhân tham gia vào lĩnh vực sản xuất chương trình và sở hữu các kênh truyền hình riêng.

Hiện nay, iTV là dịch vụ truyền hình theo yêu cầu duy nhất tại Việt Nam do Công ty cổ phần Viễn thông FPT (FPT Telecom) cung cấp. Tín hiệu được truyền qua hạ tầng mạng ADSL và thông qua bộ giải mã truyền thẳng lên TV. Ngoài những tiện ích thông thường, iTV còn cho phép xem lại các chương trình đã phát trong vòng 48 giờ của nhiều kênh nổi tiếng.

Trong khi đó, chỉ có NetTV.vn, do Công ty DINIL, VDC và Tổng công ty truyền thông đa phương tiện Việt Nam (VTC) phát triển, là kênh truyền hình trực tuyến thời gian thực trong nước đầu tiên. Những chuyên mục như Công nghệ và cuộc sống, Điểm báo, Thị trường tiêu dùng, S 365... đều được NetTV tự sản xuất độc lập chứ không mượn lại chương trình của các kênh khác.

Theo bà Nguyễn Mai Anh, Giám đốc truyền thông của NetTV, một trong những trở ngại cho sự phát triển IPTV và Internet TV trong nước là đường truyền ADSL tối thiểu phải đạt 156 Kb/giây và để có chất lượng tốt là trên 300 Kb/giây trong khi các hộ gia đình thường chọn gói dịch vụ giá rẻ với tốc độ chỉ bằng 1/3.

Tuy nhiên, Việt Nam nằm trong số những quốc gia châu Á có mức tăng trưởng Internet cao, là cơ sở để giới truyền thông tin vào tương lai của mô hình truyền hình này trong khoảng 5 năm tới.

Hãng nghiên cứu thị trường Infonetics (Mỹ) dự đoán doanh thu IPTV sẽ đạt 44 tỷ USD trong năm 2009 còn công ty ABI Research cho rằng sẽ có khoảng 120 triệu thuê bao vào 2010 với tốc độ phát triển mạnh nhất ở châu Âu, Trung Đông và châu Á.

Lê Nguyên